بافت اپیتلیوم یک بافت بسیار مهم در بدن ماست. بافت اپیتلیوم تمام سطوح بدن را داخل و خارج در بر می گیرد و همچنین غدد را تشکیل می دهد. ما می توانیم بافت اپیتلیوم را به دو نوع تقسیم کنیم: اپیتلیوم غشایی و اپیتلیوم غدد
تعریف بافت همبند یا پوششی یا اپی تلیوم
به زبان یونانی اپی یعنی روی , بالای تلی یعنی بافت بافت اپی تلیال، بافت نازک است که تمام سطوح بدن را پوشش می دهد. آنها پوست بیرونی،و داخلی پوست پوشش داخلی دهان، دستگاه گوارش، غدد ترشحی، پوشش بخش های حفره ای هر ارگان مانند قلب، ریه ها، چشم ها، گوش ها، دستگاه تخمدان، و همچنین سیستم بطن مغز و کانال های مرکزی نخاع را پوشش می دهد
سلولهای تشکیل دهنده اپیتلیوم اغلب از طریق ساختارهای تخصصی محکم و فشرده به یکدیگر متصل می شوند. سلولهای بافت همبند بر روی غشا ی پایه قرارگرفته که توسط آن حمایت می شود این غشا مانند داربستی عمل می کند و بعد از جراحت و اسیب ترمیم می شود آنها همچنین عاری از عروق خونی و عصب هستند .چون عاری از عروق خونی هستند تغذیه آنه از طریق بافت های زیرین همبند صورت می گیرد
عملکرد بافت اپیتلیال
بافت اپیتلیال دارای عملکرد های متفاوت است که شامل محافظت در برابر سایش، آسیب تابشی، استرس شیمیایی و حمله بیماری های شناخته شده است.
یک ارگان مجزا می تواند انواع مختلفی از بافت اپیتلیوم را بر اساس مواد موجود در سطوح مختلف داشته باشد.
بافت حفاظتی ضخیم تر از لایه های مختلف سلول ها است و اغلب شامل مواردی از جمله کراتین برای ایجاد مقاومت مکانیکی است. پوست بسیاری از پستانداران حاوی لایه های سلول های اپیتلیال مرده کراتینیزه مرطوب است که آنها را در مقابل از دست دادن آب و سایر تنش محافظت می کند. مری نیز در معرض طیف گسترده ای از، سطوح pH و ترکیبات شیمیایی از مواد غذایی و نوشیدنی های مختلف است. بنابراین، آن نیز حاوی اپیتلیوم محافظ است. اما با توجه به مشارکت در فرایند گوارشی، آن به صورت غیر کراتینیزه باقی می ماند و موکوس را ترشح می کند
بافت اپیتلیوم می تواند در جذب، ترشح و حرکت مواد دخیل باشد. این اپیتلیال معمولا نازک و حاوی مژه یا تاژک هستند و اغلب از یک لایه سلول ساخته می شوند. بجز دهان و مری، بقیه دستگاه گوارش که شامل معده، روده کوچک و روده است، تحت پوشش این گونه اپیتلیوم های نازک قرار می گیرند. این سلول ها آنزیم ها را ترشح می کنند و نقش مهمی در جذب مواد غذایی هضم می کنند. تاژک اپیتلیوم در روده کوچک سطح جذب را افزایش می دهد. بافت اپیتلیوم در برونش های ریه باعث حرکت مخاط و بهبود عملکرد سیستم ایمنی می شود . اپیتلیوم مژه دار مشابه در لوله های فالوپی تخمک را از تخمدان به سمت رحم حرکت می دهد.
برخی از بافتها، مانند اپیتلیوم انتقالی، دارای ساختار تخصصی هستند که به آنها اجازه می دهد تا ظرفیت ارگان را گسترش دهند. Epithelia transitional در برگیرنده مثانه و مجرای ادرار است. تعداد کمی از این سلول ها در ادرار یافت می شود
خلاصه عملکرد بافت اپیتلیوم
بافت اپیتلیومی مرزهای بین محیط های مختلف را تشکیل می دهد و تقریبا تمام مواد باید از طریق اپیتلیوم عبور کنند. در نقش خود به عنوان یک بافت رابط، عمل می کگند
1-حفاظت از بافت های زیرین از اشعه، خشک شدن، سموم و آسیب های فیزیکی.
2-جذب و هضم مواد در دستگاه گوارش .
3-تنظیم و دفع مواد شیمیایی بین بافت های زیرین و حفره های بدن.
4-ترشح هورمون ها به سیستم عروقی خون. ترشح عرق، مخاط، آنزیم ها و دیگر محصولاتی که توسط کانال ها گرفته می شود، اپیتلیوم ازغدد تشکیل شده است.
5-تشخیص حس.
انواع بافت اپیتلیوم
انواع مختلف بافت اپیتلیوم بسته به عملکرد آنها در یک مکان خاص وجود دارد. ساده ترین طبقه بندی این بافت ها بر اساس تعداد لایه های سلولی است.
اپیتلیال ساده
اپیتلیوم مطبق
هنگامی که اپیتلیوم از یک لایه تک سلولی تشکیل شده است، آن بافت اپیتلیال ساده نامیده می شود و آنهایی که حاوی دو یا چند لایه از سلول ها هستند، بافت های اپیتلیال مطبق می باشند. یک نوع خاص به نام کاذب pseudostratified نامیده می شود،
اپیتلیوم نیز می تواند براساس شکل سلول ها طبقه بندی شود و به سه نوع تقسیم می شود:
بافت اپیتلیوم فلس دار Squamous: شامل سلولهای بسیار نازک است که شبیه به فلس ماهی است
بافت اپیتلیومی مکعبی Cuboidal: حاوی سلول هایی است که در مقطع عرضی ظاهر می شوند، اما اندکی بلندتر هستند
بافت اپیتلیوم ستون: شامل سلول بلنداست
تعداد لایه های سلولی و شکل سلول ها با هم 6 نوع مختلف بافت اپیتلیال ایجاد می کنند
اپیتلیوم فلس دار ساده
اپیتلیوم مکعبی ساده
اپیتلیوم ستون ساده
اپیتلیوم فلس دار مطبق
اپیتلیوم مکعبی مطبق
اپیتلیا ستونی مکعبی
علاوه بر این، اپیتلیوم انتقالی و اپیتیلیوم کاذب وجود دارد.
بیشترین بافت اپیتلیال با دو نام توصیف می شود. نام اول تعداد لایه های سلولی را نشان می دهد و دوم، شکل سلول ها را توصیف می کند. به عنوان مثال، بافت اپیتلیال فلس دار ساده، یک لایه ی تک سلولی را شکل می دهد که شکل مسطح و فلس مانند است.
در مقالات بعدی در مورد انواع بافت ها بیشتر توضیح خواهیم داد با ما همراه باشید
انواع سلولهای بدن
سیستم گوارش بدن
آناتومی دهان
ساختمان عضله
ساختمان عضله
ژنتیک چیست؟
غدد درون ریز