شاهسپرم Ocimum basilicumdh یک گیاه از تیره نعناعیان ، چند ساله و معطر است که در ارتفاع 20 تا 80 سانتی متر رشد می کند. گیاه با طیف وسیعی در برنامه های آشپزی و دارویی استفاده می شود. این گیاه دارای چربی ضروری است و خواص دافع حشرات دارد.
نام :شاهسپرم یا شاهسپرغم یا نازبو
نام علمی:ocimum basilicum
خانواده: Lamiaceae
تیره : نعناعیان
محدوده بومی: آسیایی گرمسیری
منطقه: 2 تا 11
ارتفاع: 1.50 تا 2.00 فوت
گسترش: 1.50 تا 2.00 فوت
زمان گل دهی: ژوئن تا سرما
نیاز به خورشید
آب: متوسط
گل: شگفت انگیز، معطر
حساس به سرما
فرهنگ :
Ocimum basilicum، معمولا به نام شاهسپرم ، بومی آفریقا و آسیا است.در بعضی فرهنگها اعتقاد بر این است پس از قیامت در اطراف آرامگاه مسیح رو رشد می کندو در نتیجه برخی از کلیساهای ارتدوکس یونانی از آن برای تهیه آب مقدس استفاده می کنند و گلدان های شاهسپرم رادرکلیساها قرار می دهند. در هند، اعتقاد بر این است که شاهسپرم با ذات الهی نفوذ کرده است .
برگ و گل شاهسپرم را بصورت خام یا پخته شده می توان استفاده کرد به عنوان یک طعم دهنده استفاده می شود برگ آن معمولا به صورت تازه استفاده می شود اما می توان برای استفاده زمستانی خشک شود. علاوه بر اینکه درسالاد بسیار خوشایند است، در موقع تهیه غذااز برگها کم کم استفاده کنید زیرا گرما طعم را جذب می کند می توان برای تهیه چای از برگ ها استفاده کرد. دانه می تواند به تنهایی خورده شود یا به عنوان یک طعم دهنده به خمیر نان اضافه شود .هنگامی که در آب فرو می رود حالت مخاطی می شود و می توان آن را به یک نوشیدنی تازه بنام "شربت توخام" در مدیترانه تبدیل کرد . روغن اسانس تولید شده از گیاه به عنوان یک طعم دهنده مواد غذایی در خردل، سس، سرکه و غیره استفاده می شود.
همیشه قبل از استفاده از یک گیاه پزشکی، با یک مشاور حرف بزنید.
خواص درمانی شاهسپرم
1-درمان آرتریت و بیماریهای التهابی روده
مطالعات نشان داده اند که شاهسپرم "حاوی طیف گسترده ای از روغن های ضروری است که دارای ترکیبات فنلی و انواع مختلفی از محصولات طبیعی مانند پلی فنول ها مانند فلاونوئیدها و آنتوسیانین هستند".
بر اساس تحقیقات انجام شده در موسسه فدرال سوئیس ، شاه اسپرم حاوی (E) -beta-caryophyllene (BCP) است که ممکن است در درمان آرتریت و بیماری التهابی روده مفید باشد.
2-مبارزه با سرطان
بررسی، که در سال 2013 منتشر شد، پتانسیل شاهسپرم را برای جلوگیری از سرطان بررسی کرد. آنها نتیجه گرفتند که به لطف داروی فیتوشیمیایی شامل اوژنول، اسید رزمارینیک، آپی ژنین، myretenal، لوتئولین، β-sitosterol و اسید کارنوسیک، ممکن است برای جلوگیری از انواع خاصی از سرطان پوست، کبد، دهان و ریه کمک کند.
به نظر می رسد که این کار با افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی، تغییر بیان ژن، ایجاد مرگ سلولی و کاهش تقسیم سلولی انجام می شود.
اگر چه تحقیقات بیشتری باید انجام شود، احتمال دارد عصاره شاهسپرم در کنار درمان های سرطان فعلی نیز استفاده شود.
3-کاهش اثرات استرس اکسیداتیو
An adaptogen یک داروی گیاهی است که به بدن کمک می کند تا با استرس سازگار شود. جین سنگ شاید بیشتر شناخته شده باشد. شاهسپرم ( ریحان ) نیز ممکن است جزو این دسته باشد.
در یک مطالعه، خرگوش ها تحت تاثیر استرس اکسیداتیو قرار گرفتند (افزایش در رادیکال های مضر آزاد). خرگوشها 2 گرم برگ ریحان تازه هر روز به مدت 30 روز دریافت کردند و قلب و عروق و سیستم تنفسی بهبود پیدا کردند
محققان پی به میزان کاهش قند خون و افزایش فعالیت آنتی اکسیدان شدند .
4-خواص ضد پیری
بر اساس تحقیقات ارائه شده در کنفرانس دارویی انگلستان (BPC) در منچستر، ریحان دارای خواصی است که ممکن است به جلوگیری از برخی از اثرات مضر پیری کمک کند.
عصاره شاهسپرم (ریحان )مقوی در کشتن مولکول های مضر و جلوگیری از آسیب ناشی از برخی رادیکال های آزاد در کبد، مغز و قلب می باشد.
محققان، به رهبری دکتر Vaibhav Shinde از دانشکده داروسازی پوونا، مهاراشترا، هند، گیاه را برای خواص آنتی اکسیدان و ضد پیری مطالعه کردند.
دکتر Shinde گفت: "استفاده سنتی از گیاه به عنوان یک ماده جوان کننده ترویج در سیستم آیورودا است و همچنین به توضیح اینکه چگونه گیاه در سطح سلولی عمل می کند، کمک می کند. "
سیستم آیورودا : طب سنتی هند می باشد که شامل داروهای گیاهی و روغن های گیاهی مالیدنی است
5-کاهش تورم زانو
عصاره ریحان ممکن است به کاهش التهاب کمک کند.
یک مطالعه که در رویداد سالانه انجمن سلطنتی داروخانه ارائه شده است:
"عصاره O. tenuiflorum (ریحان مقوی) به منظور کاهش تورم به میزان 73 درصد، 24 ساعت پس از درمان نشان داده شد."
این اثرات بر روی تورم در مقایسه با داروهای دی کلوفناک، دارو ضد التهابی که به طور گسترده ای در درمان آرتریت استفاده می شود، مشابه بود.
در این مقاله، نویسندگان نتیجه می گیرند:استفاده از این درمان های سنتی در شرایط التهابی مانند آرتروز موثر می باشد."
گروهی از محققان نتیجه گرفتند: "که بتا کاریوفیلن [در ریحان] دارای فعالیت ضد التهابی آن منجر شود."
6-غنی از آنتی اکسیدان ها
نتایج مطالعه منتشر شده در مجله پیشرفته آموزش و تحقیقات داروسازی نشان داد که عصاره اتانول آنتی اکسیدانی بیشتری نسبت به آنتی اکسیدان های استاندارد داشت.
7-خواص ضد باکتری
شاه اسپرم ممکن است اثر ضد باکتری داشته باشد.
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که شاه اسپرم خواص ضد باکتری دارد؛ این ممکن است به علت روغنهای حاوی استراپول، لاینالول، سینوئول، اگنول، سابینن، میرن و لیمونن باشد.
رشد باسیل باکتری های متعدد، از جمله لیستریا مونوسیتوژنز، استافیلوکوک اورئوس، اشرشیاکلی ، Yersinia enterocolitica و Pseudomonas aeruginosa را محدود می کند
این به این معنی است که اضافه کردن ریحان تازه به سالاد نه تنها طعم را اضافه می کند، بلکه باعث کاهش تعداد باکتری های مضر در صفحه می شود.
خواص تغذیه ای شاهسپرم
شاه اسپرم غنی از ویتامین A، ویتامین K، ویتامین C، منیزیم، آهن، پتاسیم و کلسیم است.
ارزش تغذیه شاه اسپرم در هر 100 گرم (3.5 اونس)
انرژی - 94 کیلوژول (22 کیلو کالری) کربوهیدرات - 2.65 گرم
فیبر غذایی - 1.6 گرم چربی - 0.64 گرم
پروتئین - 3.15 گرم آب - 92.06 گرم
ویتامین A - 264 میکروگرم تیامین - 0.034 میکروگرم
ریبوفلاوین - 0.076 میلیگرم نیاسین - 0.902 میلی گرم
ویتامین B6 - 0.155 میکروگرم فولات - 68 میکروگرم
کولین - 11.4 میلیگرم ویتامین C - 18.0 میلی گرم
ویتامین E - 0.80 میلی گرم ویتامین K - 414.8 میکروگرم
کلسیم - 177 میلی گرم آهن - 3.17 میلی گرم
منیزیم - 64 میلیگرم منگنز - 1.148 میلی گرم
فسفر - 56 میلی گرم پتاسیم - 295 میلی گرم
سدیم - 4 میلیگرم روی - 0.81 میلی گرم
این گیاه بسیار کم کالری است و حاوی کلسترول نیست. با این وجود، این یکی از بهترین منابع ازمواد مغذی ضروری، مواد معدنی و ویتامینهای حیاتی برای سلامتی است.
منبع: پایگاه داده تغذیه USDA
هشدارهای ویژه:
بارداری و شیردهی:
شاهسپرم به احتمال زیاد برای خانمهای باردار و شیرده مصرف می شود.شاهسپرم حاوی یک ماده شیمیایی استراپلول است که سرطان کبد را در موش آزمایشگاهی ایجاد کرده است.
بچه ها:
ریحان یا شاهسپرم به احتمال زیاد برای کودکان در مقادیر غذایی امن است. اما مقادیرزیادی احتمالا خیلی امن نخواهد بود است.
اختلالات خونریزی:
روغنهای شاهسپرم و عصاره ممکن است باعث انسداد خون و خونریزی شود. در تئوری، روغن های شاهسپرم و عصاره ها ممکن است باعث اختلالات خونریزی شوند.
فشار خون پایین:
عصاره های ریحان ممکن است فشار خون پایین را کاهش دهد. در نظر سنجی، مصرف عصاره های ریحان باعث می شود فشار خون افراد پایین بیاید.
جراحی:
روغن های شاهسپرم و عصاره ها ممکن است لخته شدن خون را کاهش دهد. در تئوری، روغنهای شاهسپرم یا عصاره ها ممکن است خطر خونریزی را در طی مراحل جراحی افزایش دهند. حداقل 2 هفته قبل از عمل جراحی از خوردن آن اجتناب کنید.
خلاصه :خواص درمانی شاهسپرم
ضد باکتری؛ ضد افسردگی؛ ضد ریزش ضد اسپاسم؛ اشتها آور؛ آروماتراپی؛ معطر؛ سرماخوردگی
شاهسپرم (ریحان شیرین ) برای هزاران سال به عنوان یک گیاه درآشپزی و دارویی مورد استفاده قرار گرفته است.
این عمدتا در سیستم های گوارشی برای تسکین نفخ، گرفتگی های معده، کولیک و سوء هاضمه بکار میرود برگ و گلهای آن ضد اسپاسم، هستند .
در درمان بیماری های تبخال (به ویژه سرماخوردگی و آنفلوآنزا)، هضم ضعیف، تهوع، گرفتگی شکمی، گاستروئیدی، میگرن، بی خوابی، افسردگی و خستگی استفاده می شود.
از این گیاه برای درمان آکنه، نیش حشرات، نیش مار و عفونت های پوست بکار می رود .برگ ها می توانند در طول فصل رشد جمع آوری شوند و بصورت تازه یا خشک استفاده می شوند . گفته شده است که کدورت را از چشم حذف می کند.
ریشه شاهاسپرم در درمان نارحتی روده در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. عصاره گیاه ضد باکتری است و همچنین در برابر انگل های داخلی موثر است .
روغن اسانس در آروماتراپی استفاده می شود. کلمه کلیدی آن «پاک کردن» است در طب چینی برای بیماری کلیه و زخم های لثه استفاده می شود.
از اینکه مارا همراهی کرده اید سپاسگزاریم منتظر انتقادات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم.
در سایت دانستنی از خواص گیاهان دارویی بیشتر برایتان خواهیم گفت
خواص دارویی آویشن 
سنبل الطیب یا سنبل کوهی 
خواص دارویی کاکوتی 
مزایای چای بابونه 